Montesori material

Didaktik material…

Mariya Montessori uşağın müxtəlif əşyalarla oynayaraq öyrəndiyinə inanırdı.

Montessori oyunlarında xüsusi oyuncaqların olması mütləq deyil. Oyun hər bir əşyadan ola bilər: tas,ələk,stəkan,qaşıq,salfet,süngər,su,və s.Ancaq klassik montessori materialları da mövcuddur: məhşur çəhrayı qüllə,qəhvəyi pilləkən,rəngli lövhələr.

Mariya Montessori öyrənmə vəzifəsi daşıyan və uşaqların müxtəlif istiqamətlərdə inkişafına kömək edəcək təlimatlar hazırladı.Bu,materialların hər biri böyük potensiala və yaradıcılıq imkanlarına malikdir.Montessori didaktik materialının hər bir məşqdə birbaşa və dolayı olmaqla 2 məqsədi vardır.Birinci məqsəd uşağın aktiv hərəkətini inkisaf etdirir ( düymələrin açılması və bağlanması,eyni səs verən silindirin tapılması və s)İkincisi isə hərəkətlərin koordinasiyasına,müstəqilliyin inkişaf perespektivinə,eşitmənin dəqiqləşməsinə və s xidmət edir.

Uşağın inkişaf prosesinə böyüklərin müdaxiləsini minimuma endirmək üçün montessori materialları tamamlandı ki, uşaq öz səhvini görsün və seçilmiş materialın məntiqi vəqaydasına uyğun olaraq onu aradan qaldırsın.Beləliklə,uşaq yalnız səhvləri aradan qaldırmağı deyil,həm də qarşısını almağı öyrənir.

Beləliklə ətraf mühitin və materialların əl çatan olması uşaqları ətraf aləmin açarını axtarmağa sövq edir.Material uşağın göz səviyyəsində sərbəst şəkildə yerləşdirilir( döşəmədən 1m-dən yüksək olmayan) Bu uşağı hərəkətə çağırışdır.Materiallara diqqətli münasibət və yalnız onların istifadəsini başa düşdükdən sonra onlarla işləmək.

Montessori materiallardan istifadə qaydaları

Materialla işləyərkən 5 mərhələyə riayət etmək lazımdır:

material seçimi.
material və iş yerinin hazırlanması
hərəkətlərin tətbiqi
səhvlərə nəzarət
işin tamamlanması,materialın öz yerinə qoyulması
uşaq seçilmiş materialı daşıyır və səliqəli şəkildə xalçaya və ya masanın üstünə qoyur.
material əldən ələ ötürülmür
materialla işləyərkən uşaq yalnız müəllimin göstərdiyi kimi deyil,həm də yığılmış bilikləri tətbiq edə bilər
materialla iş tədricən çətinləşməlidir
məşq materialı uşaq tərəfindən tamamlandıqda öz yerlərinə qaytarmaq lazımdır və yalnız bundan sonra növbəti materialı götürə bilər
uşağın diqqətinin cəmləşməsi üçün bir materialla bir uşaq işləməlidir.Uşağın seçdiyi material məşğuldusa,başqa uşağın işini müşahidə edərək gözləyir(bilməyin ən vacib yollarından biri müşahidədir) və ya başqa material seçir.

Bütün bu qaydalar ünsiyyətə və əməkdaşlıq qabiliyyətinə əsaslanan kollektiv oyunlara şamil edilmir.

P.S. K.Sumnitelin “Uşağın müstəqil olmasına necə kömək etmək olar”adlı kitabını oxumağı məsləhət görürük.

Montessori qrupu 3-6 seçərkən- biz tam olaraq nəyi seçirik?

Montessori qrupunu digərlərindən fərqləndirə biləcəyiniz meyarlar var.Bu müzakirənin nəticəsi uşaqları üçün seçim edən valideynlər və bu qruplarda çalışan müəllimlər üçün faydalı ola bilər.Əsl montessori qrupunda uşaqlar,müəllimlər və xüsusi hazırlanmış mühit hazır olmalıdır. Bu məqalə ən real mühitə baxışdan bəhs edir.Ətraf mühit məntiqi və məzmunlu olan kiçik şeylər üzərində qurulmuş,3 yaşdan 6 yaşa qədər fərqli yaş qrupu uşaqlar üçün hazırlanmışdır.Əlbəttə ki, diqqət yetirdiyiniz ilk şey uşaqlar üçün bütün materialların,dərsliklərin əlçatan olmasıdır.Bütün materiallar döşəmədən 1 m-dən yüksək olmayan bir səviyyədə yerləşir ki,bu da uşağa seçim azadlığı verir.Hər bir material bir nüsxədə təqdim olunur.Rəflərin tənzimlənməsi ilə ətraf bir neçə zonaya bölünür.

Praktik həyat məşqləri zonası.

Tökməylə,əşyaların daşınmasıyla əlaqəli hər şey ümumi hazırlanmış məşq üçün materiallardır.Burada pipetlə,cımbızla,paltar sancağı ilə,muncuğun yığılması,kiçik əşyaları çeşidləmək kimi məşqlər var. Övladınızın özünəqayğı göstərməsinə kömək edəcək materiallar.Bunlara müxtəlif bağlayıcıları olan çərçivələr aiddir:kiçik və böyük düyməli çərçivə,zəncirbəndli çərçivə,qarmaqlı,şınurlu,bantlı,knopkalı çərçivələr.Bu qrupa həm də əllərin və dırnaqların yuyulması daxildir. Yemək hazırlamaqda ilk bacarıqlara yiyələnməyə imkan verən materiallar- tərəvəzlərin və meyvələrin təmizlənməsi və kəsilməsi,süfrə açmaq. Uşağın ətraf aləmə qayğı göstərməyi öyrənməsinə imkan verən materiallar-qabların yuyulması,ütüləmə,ayaqqabı cilalamaq,materialların cilalanması,çiçəklərə qulluq. Uşağın istifadə etdiyi əşyalar real əşya olmalıdır.Real fəaliyyət uşağa həqiqi azadlığa doğru addımlarını atmasına imkan verir.

Sensor Sahə.

Bu zona hisslərin qavranılmasının inkişafı və təkmilləşdirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.Montessori materialları bir neçə qrupa bölünürlər.Görmə inkişafı üçün materiallar.Forma və ölçüləri fərqləndirmək,vizual yaddaşın inkişafı – 4 bloklu silindirlər ,çərçivə və proyeksiyalı həndəsi çəkməcə sandığı,həcmli həndəsi cismlər. Rəng görmə qabiliyyətinin inkişafı üçün – rəngli lövhələr. Vizual qavrayışa əsaslanan təfəkkürün inkişafı üçün – konstruktiv üçbucaqlar,binominal və trinominal kublar. Biliyin inkişafı üçün materiallar.Səthləri toxunuşla ayırmaq üçün – kobud və hamar toxunma lövhələri,kobud lövhələr,parça qutusu. İstilik və istilik keçiriciliyi fərqləndirən materiallar- istilik lövhələri. Barik duyğu üçün materiallar – çəki lövhələri. Dadbilmə hissinin inkişafı üçün material- dadmaq üçün qablar. Qoxunun inkişafı üçün materiallar – qoxu qabları. Eşitmənin inkişafı üçün materiallar – səsli silindrlər.

Riyaziyyat zonası.

Söz ehtiyyatını genişlədirən material. Ümumi təsnifat kartları. Fonetik eşitmə üçün material. Kiçik əşyalar dəsti,səsli oyunlar. Yazı üçün olan materiallar – metal kəsikli çərçivələr,kağız kəsmək üçün qayçı. Əlyazmalı hərflərlə tanış olmaq üçün material-kobud hərflər,yazmaq üçün içində irmik olan sini. Böyük daşınan əlifba Oxu materialı Cismlərin adları,sözlərin siyahısı kitab cümləli kartlar. Qabaqcıl material. Kosmik təlimə həsr olunmuş bir zona var.Uşağın özü üçün dünyanın pilot şəklini yaratmasına kömək edir.Botanikanın,zoologiyanın,anatomiyanın,coğrafiyanın,fizikanın,astronomiyanın əsaslarını mənimsəmək üçün bu hissədəki materiallar lazımdır.Bütün bu materiallar ətraf mühitdə olmalıdır.Uşağın 200 fəaliyyət növü seçimi var.Bütün materiallar özündə nəzarətin olmasını və uşağın müstəqil işinin mümkünlüyünü göstərir.

Didaktik material